DARICA

“KUŞ CENNETİ İLE ÜNLÜ İLÇE”

TARİHÇE:

Darıca, ismini sahilden 200 m. Kuzeyde bulunan, günümüzde bir burcu ayakta kalan Darıca Kalesinden alır.

Bizanslılar döneminde dışarıdan gelebilecek taarruzlara karşı bir tevkif kalesi olarak kullanılan kalenin tarihteki en eski adı "TARARİON" olarak bilinmektedir. Bu kaleden daha sonraları "TORİCİON" olarak bahsedilir. Bizans döneminde antik dönem "BİTHYNİESİNE" özel önem verilirmiş. Bu dönemde şehir ve kiliseler bir yol örgütüyle birbirine bağlanmıştır; önem derecesine göre sıralanan kent ve kiliseler yol örgütü listesinde Darıca; "KALOS AGROS" ismiyle anılır. Danca'nın (1329) Pelekonon savaşıyla Türklerin eline geçmesinden Cumhuriyet dönemine kadar geçen sürede burada oturan yerli Rumlarca Darıca, "ARECU" ismiyle anılmıştır. Evliya Çelebi Seyehatnamesinde Danca'dan "DAR UCA" olarak bahseder. Cumhuriyet döneminde "DARUCA" Halk dilinde DARICA şeklinde isimlendirilerek günümüzdeki ismini almıştır.

TARİHTE DARICA :

İzmit ile İzmit Körfezi M..Ö. XII y.y'ın başlarında Yunan kökenli kavimlerin istilasına uğramış; bu kavimlerin istilasıyla birlikte bu bölgede başlayan yerleşik düzenle tarihi gelişmelerinde başlandığı söylenebilir.

Trakyadan Anadolu içlerine göçen "FRİGLER" daha sonra "MİSYALILAR" Kocaeli bölgesinin ilk yerleşik Halkı oldukları kabul edilir. Osmanlılar döneminde Kocaeli adı verilen yarımadayı bir ara "TİNYALILAR", daha sonra "BİTHİNYENLER" ele geçirerek M.Ö. 378'de "BİTHİNYEN" krallığını kurmuşlardır. Bu krallık döneminde Darıca, nin kurulduğu söylenebilir. Bitinye krallığının Eyalet olarak Roma İmparatorluğuna bağlanmasından sonra 1329 Pelekonon savaşına kadar Darıca Bizanslıların yönetiminde kalmıştır, Bizans hükümdarı III. ANDRANİKOS'un Osmanlı Hükümdarı Orhan Bey tarafından 1329 Haziranında Pelekonon denilen yerde yenilgiye uğratılınca Darıca Osmanlı imparatorluğunun hakimiyetine geçmiştir. Sultan Yıldırım Beyazıt'ın Ankara Savaşıyla 1402'de Timur'a yenilmesiyle altı oğlu arasındaki taht kavgaları Osmanlılarda Fetret Devrini başlatmış Şehzade Süleyman Çelebi tahta oturabilmek için kendine destek sağlamak açısından Gebze, Hereke, Eskihisar, Danca'yı Bizans İmparatorluğuna verdi. Böylece tekrar Bizans hakimiyetine giren Darıca Sultan Mehmed'in komutanlarından Gazi Timurtaşoğlu Umurbey tarafından yeniden fethedilerek Osmanlı topraklarına katıldı. Fethedilen bu toprakları Sultan Mehmed Bursa'daki imaretine vakıf etmiştir. Darıca'daki arazilerin bir kısmı bu vakıf aracılığı ile alınıp satılmaktadır.

Birinci Dünya Savaşı ve Kurtuluş Savaşı 1914-1921 yılları arasında Darıca bazı azınlıklar ve yerli çetecilerin yağmasına maruz kalmış, bunlar (Küçük Aslan Bey) vs. 28 Nisan 1921 yılında Darıca Yunan ve İngiliz birliklerince işgal edilmiş bu işgali küçük yaşta yaşamış olan Şakir Yapıcı, işgallerin başlamasıyla Danca'da oturan Türklerin buradan göç ederek Üsküdar, Kartal, Tavşancıl'a yerleştiğini ifade etmektedir. İşgal kuvvetlerinin 26 Haziran 1921'de Darıca'dan çekilmesiyle göç eden Türklerin tekrar Darıca'ya döndüğünü belirtmektedir. Kurtuluş Savaşı yıllarında yerli Rumlarla çeteci (Küçük Aslan Bey)'in Darıca yöresindeki olumsuzlukları bastırmak için (Büyük Aslan Bey) Kara Aslan, Arnavut Kaplan Ağa (Kaplan Sönmez Yıldız) Kuvayi Milliye ile birleşerek Danca'nın Kurtuluş Mücadelesine katkıda bulunmuşlardır.

COĞRAFYA

Darıca, İzmit Merkez ilçesinin 56 km. batısında, Gebze ilçesinin 7 km. güney batısında, Kocaeli yarımadasının Güney kıyı şeridi üzerinde, Yalova, Yelkenkaya, Darıca Körfez hattının başlangıcında 114 km2, alan üzerine kurulmuştur. Denizden yüksekliği 28 m. olan Danca'nın, Kuzeyinde Gebze ilçesi, Doğusunda Eskihisar Köyü ile Batısında Tuzla ilçesi yer alır. İstanbul'a uzaklığı 51 km. kadardır. Gebze ili arasındaki sınır 1926 yılında ilçe idare kurulu tarafından çizilmiştir. İş Bankası Turistik Tesisleri içinde kalan Ayazma'dan başlayarak Doğuya doğru kıyıya mutakiben Eskihisar tepesine Gebzeli Hamamcı Mustafa'nın tarlası sınır dışı kalarak Darıca Tahta köprüsüne ve oradan tren yoluna paralel takip ederek Kanço Tepesi ve üç burun yarımadası (Bayramoğlu) beldemiz içinde kalarak Mankafa Burnunda sınır son bulur. Kocaeli Penepleni'nin güneyinde yer alan Danca'nın yer yapısı NEOLOTİK zamana ait olup Üç Kafa burnundan Eskihisar'a kadar DOLMATİK-KALKERLİ bir toprak yapısına sahiptir. Birinci derecede deprem kuşağında bulunan Darıca arazisi, yeryüzü şekilleri bakımından aşınmış ve yıpranmıştır. Deniz sahilinden kuzeye çıkıldığında yer yer yükseklikler artmasına rağmen bu yükseklik ortalama 200 m.yi aşmaz. Oldukça alçak sahilleri girintili çıkıntılıdır. Darıca, İzmit Merkez ilçesinin 56 km. batısında, Gebze ilçesinin 7 km. güney batısında, Kocaeli yarımadasının Güney kıyı şeridi üzerinde, Yalova, Yelkenkaya, Darıca Körfez hattının başlangıcında 114 km2, alan üzerine kurulmuştur. Denizden yüksekliği 28 m. olan Danca'nın, Kuzeyinde Gebze ilçesi, Doğusunda Eskihisar Köyü ile Batısında Tuzla ilçesi yer alır. İstanbul'a uzaklığı 51 km. kadardır. Gebze ili arasındaki sınır 1926 yılında ilçe idare kurulu tarafından çizilmiştir. İş Bankası Turistik Tesisleri içinde kalan Ayazma'dan başlayarak Doğuya doğru kıyıya mutakiben Eskihisar tepesine Gebzeli Hamamcı Mustafa'nın tarlası sınır dışı kalarak Darıca Tahta köprüsüne ve oradan tren yoluna paralel takip ederek Kanço Tepesi ve üç burun yarımadası (Bayramoğlu) beldemiz içinde kalarak Mankafa Burnunda sınır son bulur. Kocaeli Penepleni'nin güneyinde yer alan Danca'nın yer yapısı NEOLOTİK zamana ait olup Üç Kafa burnundan Eskihisar'a kadar DOLMATİK-KALKERLİ bir toprak yapısına sahiptir. Birinci derecede deprem kuşağında bulunan Darıca arazisi, yeryüzü şekilleri bakımından aşınmış ve yıpranmıştır. Deniz sahilinden kuzeye çıkıldığında yer yer yükseklikler artmasına rağmen bu yükseklik ortalama 200 m.yi aşmaz. Oldukça alçak sahilleri girintili çıkıntılıdır.

SAĞLIK

Sağlık Bakanlığına bağlı Darıca Bucak Müdürlüğü bünyesinde 1950 yılında kurulan Darıca Hükümet Tabipliği bir doktor bir sağlık memuru bir Ebeden oluşmaktaydı. Uzun yıllar bu şekilde hizmet veren Hükümet tabipliği geçici olarak Eski Kavala Cami'si dükkanlarında hizmet veren Hükümet Tabipliği 1987 yılında M.Ali KARA-HANLI tarafından yaptırılan -sağlık ocağı binasına taşınmıştır. Nenehatun, Fevzi Çakmak, Kazım Karabekir ve Piri Reis Mahallelerine yapılan sağlık ocaklarıyla Darıca' da sağlık ocağı sayısı beş'e çıkmıştır.

NÜFUS

Kaynaklara göre Danca'da ilk yerleşik nüfusun "BİTHİN" ve Yunan kökenli olduğu kabul edilir. Darıca ve çevresi çeşitli zamanlarda sık sık el değiştirdiğinden ve tabii afetlerden dolayı, nüfusu zaman zaman Rumların zaman zaman da Türklerin lehine değişmiştir. Ünlü Türk gezgini Evliya ÇELEBİ'nin seyahatnamesinde 'DARICA KALESİ" hakkında "yedi lebi deryada dört köşede kalesi vardır. Kalenin limana nazır cihetinde bir kapısı vardır. Kalenin muhafızı ve komutanı yoktur. İçinde 20 civarında kiremit örtülü evler mevcuttur" diye bahseder.

Danca'da ilk nüfus sayımı 1831 yılında (meval-i Devriye'den) İLYAS ZADE SEYİT İBRAHİM EFENDİ tarafından yaptırılmıştır. Bu sayımda Danca'nın nüfusu 4500 kişi olarak tespit edilmiştir. Nüfusun çoğunlu-ğunu'da Rumların oluşturduğu görülmüştür. 17 Kasım 1910'da çıkan ve Darıca'daki dokuzyüz hane evin yanıp kül olduğu büyük yangın sonrasında Rumların büyük bir kısmı Büyükada, Heybeli ve Burgaz adası gibi İstanbul adalarına, Türklerin bir kısmı da (Arap Bilali'ye göre) Eskihisar, Aydınlı, Tavşanlı ve Hereke'deki akrabalarının yanına göç etmiştir. Göç edenlerin bir kısmı sonradan geri dönmüşlerdir. 1911-1921 Birinci Dünya Savaşı ve Kurtuluş Savaşı sırasında tekrarlanan nüfus hareketleri Danca'mızın nüfusunun önemli ölçüde azalmasına sebep olmuştur. Kurtuluş Savaşından sonra 24 Temmuz 1923 tarihinde imzalanan Lozan Barış Antlaşmasına göre Yunanistan'la yapılan mübadele sonrası Danca'ya- Girit-Selanik-Serez-Kavala gibi muhtelif yerlerden gelen Türklerin bir kısmı 4 Şubat 1924 tarihinde Danca'ya yerleştirildiler.

Cumhuriyetin ilk yıllarında yapılan nüfus sayımı 1927 yılında gerçekleşmiştir. Bu nüfus sayımında Danca'nın nüfusu 2115 olarak belirlenir. 1960 yılında romanya va Bulgaristan'dan gelen Türk göçmenlerin Danca'ya yerleşmesiyle 1965 yılında yapılan nüfus sayımına göre Danca'nın nüfusu gelen bu 250 muhacirle 5575 olarak belirlenmiştir. 1985 yılında yapılan nüfus sayımında bu oran 33.551 kişi olmuştur. 1990 yılında yapılan son nüfus sayımında 53.300 kişi olarak belirlenmiştir. Danca'nın sanayi bölgesi olması nedeniyle özellikle KARS-ERZURUM-BİLECİK-BOLU-GÜMÜŞHANE-TUNCELİ ve Yurdun dört Bir tarafındaki illerden çalışmak amacıyla Danca'ya gelenlerinde burada yerleşmesiyle Danca'nın nüfusunun 85.818'e ulaştığı bilinmektedir. Tatilini geçirmek amacıyla Danca'ya gelen yerli turistlerle birlikte Darıca nüfusunun yaz aylarında 120.000'e ulaştığı söylenebilir.

Yıllara Göre Nüfus Hareketleri

Yıl Darıca Nüfusu Erkek Nüfusu Kadın Nüfusu

2023 227.892 115.093 112.799

2022 225.602 114.378 111.224

2021 219.546 111.225 108.321

2020 214.796 108.791 106.005

2019 207.345 105.091 102.254

2018 201.468 102.015 99.453

2017 198.153 100.590 97.563

2016 191.123 97.277 93.846

2015 182.710 92.917 89.793

2014 173.139 87.862 85.277

2013 164.385 83.447 80.938

2012 157.304 79.745 77.559

2011 152.542 77.359 75.183

2010 146.896 74.427 72.469

2009 140.302 71.171 69.131

2008 135.966 69.005 66.961

 

 

SOSYAL YAPI

1924 Türk-Rum mübadelesi ile Danca'nın 80 hanelik yerli halkı kaldı, bu mübadele gereği aynı yıllarda (1924-1925) Yunanistan ve Ciritten gelen Türk'ler ile (1941-1942.19501960) yıllarında Bulgaristan ve Romanya'dan gelen Türkler Danca'da iskan edilmiştir. 1965 yılları sonrasında başta Trakya (Keşan) Erzurum, Kars. Bilecik, Bolu, Tunceli, Erzincan olmak üzere yurdumuzun dörtbir yanından gelen yurttaşlarımız Danca'ya yerleşmiştir. Bu nedenle Darıca Halkı kozmopolit bir yapıya sahip olup sosyal yapı olarak çok çeşitlilik gösterir. Belli zaman aralıkları ile Danca'ya yerleşen insan toplulukları ilk yerleşik hayattaki örf adet geleneklerini yeni yerleştikleri Danca'da devam ettirmişlerdir. Darıcanın belli özellikler taşıyan örf adet gelenekleri olmasına rağmen kına gecesi düğünlerde oynanan çiftetelli, kasap havası lorke ve üç ayak folklor oyunlarda sosyal yaşamda yerini almışlardır.